Le Manusheski Tragedija – Trito rang

(But kashta, avral pa paradajchesko than. Cini kashteski kolyiba. O Adam, kile marel tele krujal. E Eva drakha grizhil. Lucifer.)

ADAM
Kado muroj. Andaj lumako than,
Kaj than avla, muro kher. Inkrav les,
Feroj me kodo, kathar le pedura,
Taj sila kero, mange te bararel.

EVA
Me pale, drak kerav, anome kasavi,
Sar anglunes, mande vrazhij
E xasardi Mandyin.

LUCIFER
Ta sa, bare alav
Phende. Fircija taj barvalimo
Avla, lumako duj mishkitori,
Kastar zang, mila, rakhadyola.
Haj kadal duj buzhe sa barona,
Zhi avla, anda lende, them, thaj fabri,
Arakhadyipe sogodi bareske,
Taj opre xala peske shavores.

ADAM
Garadyimata vorbis. Pomonindan
Zhanimo, pa muro zang, tele phendom
Andakado, phares, ta baro avo.
Ta soj o agor.

LUCIFER
Ta chi hatyares?

ADAM
Hatyarav, de sar o Del, muklas man,
Ando korkoripe pizdasma, shuvshes,
Mukhlom les vi me. Korkoro som
Manca Devlesa, ke so avri marav,
Kodo muroj. Muri zor taj muri phutyar.

LUCIFER (rigate)
Papush, chi jakh, chi shudes po cheri,
Dikhas tyo jilo, strafina te phabon.

EVA
Mange pale muri phutyar kodij,
Ke la phuvaki dej me avo.

LUCIFER (rigate)
Ashar, so zhuvjako jilo phiravel
Lunzharel e bezexalo chorimo.

ADAM
So te najisij leske, kaj zhuvav?
Ta, kaj trajo, te na avla pharo
Leske, numa mura khinyako frutoj.
E zang, so ek buka paji Del,
Mura trushasa si te mangav,
Ke chumidako ahor kothe si –
Sar pe vurma phirel-andej mila.
Apol le blagopesko astaripe
Tele te perla pama, ba slobodo
Som, te vazdav o trajo, haj te shudav,
Pipindes, so avri gichil –
Kaj kodo tyo zhutipe, shaj na trubujas,
Zhanglosas kodo vi muri zor.
Haj tu, chi muntusardan man, sastrendar,
So kaj e phuv phandel man.
Hatyarav, ba na zhanav, soj kodo,
Shaj ek bal si-ta maj lazhavoj –
So phandel muro phutyardo duho.
Dikh, xutyos, taj mro trupo palpale
Perel, e jakh, o kan, na slugin man,
Kana le garade butya rodav;
Haj kana muro gindo ando uchipejlo,
E bokh, silaskij pe mande,
Haj si te hurav tele kaj e materija.

LUCIFER
Kado shelo maj zuraloj sar me som.

ADAM
Ah, tu slabo buzho san, ova,
Kana kado khanchi shelo,
So shel miji zhene, chi sama chi len,
Taj mashkar o shelo slobodijake
Hatyaripesa, fircojpe, so numa unyi
Baro buzho shajil, kana azbal tut.

LUCIFER
Numa kado zhanel, man te azbal,
Ke buzhoj, sar me. Ta kodo gindis,
Kaj chordanes butyi kerel, lokhes,
China naj zuralo? – Na pattya,
Ando tunyari, kon e luma kerel,
Ke te dicholas, zalijaspe o shero.
Numa manusheske butya abjon,
Kaski kirara ek pikko trajoj.

ADAM
Mukh te dikhav kadi butyi
– Jekh minuto numa, muro kolyin,
Zhanes, zuraloj –, pema shaj avel
Ke rigako som, taj intrego.

LUCIFER
„Somlo” -– dilyi vorba. Sanas taj avesa.
Sa avla haj nachola sako trajo.
Ba dikh krujal, haj dikh buzhe jakhenca. –

ADAM (So palakadi phenel, sogodi dicholpe.)
So shordyol krujal pasha mande,
Po uchipe phagelpe sidyardes,
Duj rigate shindyol, phuvako kolco
Sar balval fugil.

LUCIFER
Kodo o tatyimoj,
Kaj trajo ingrel, ande pahongo them.

ADAM
Haj kadal duj jaga, save bungantar
Pashma, sar darav, peraven man,
Taj inke hatyarav ke zhuvindin man:
Soj kodo, soj kodo? zalijma lestar.

LUCIFER
Kadoj o cirdyipej

ADAM
Telama mishkil e phuv.
So zuraleske taj bitruposke
Inkerdom, akanak tatyimoj,
Nashtig tordyaren les, angle
Avel, po trajo phagel. Intya paho,
Akorde patrin. Ahaj kado hamipe
Kaj ingrel muro zhanipe,
So avla mure truposa, ande sost
Me patyav, ando gichipe, haj dorojipe,
Tu phutyarde shava, kon bida
Taj shukarimo anes mange,
Unyi burnyik, praho avesa feri,
Tyo zhuvindyipe, paji haj ajeroj,
Savo majintig, lojolas taj loshalas,
Taj dulmut, manca, ando cheri phirlas,
Muro sako alav, ande godyij
So mure trajoske jek-jek kotor avri pherel,
Phabuvav! – taj la pagubaki jag,
Shajke, garado buzho cicil,
Te lichol, pe mure bilajimo. –
Shudav kado dikhimo, ke dijajvav.
Ande maripe te tordyav, shele
Trabenca, milasa, kaj muklema,
Ta so kerdom, so kerdom! – ahaj sostar
Shudom mandar o grizhipe,
So dyih hatyarlas, taj chi patyivlas,
Moro doro thaj vi o zhanimo
Ah, khanchi chi moll o patyivimo.

EVA
Ova, ova, vime hatyarav kado.
Te maresa, tu, le turbocimenca,
Me pale e bar grizhija,
Krujal dikhav andej luma,
Haj chi pe phuv chi po cher
Na avla ek fircija, ek amal,
Kon feroja amen, sar dulmut jokhar.

LUCIFER (prassavnes)
Apol te si cinoro tumaro dyih,
Sar, shaj pahontume, bi grizhako,
Haj o cinope trubuj tumen:
Dikhavav me tumenca Devles,
Kon maj slaboj, sar o phuro:
La phuvake buzhes, pinzharav,
Andaj chereske gilyaraj, shukar shavoj. –
Av anglama buzhe,
Dikhes, na san, maj zuralo,
E purani taga,
Akharel tut, kaver na tromal.

(Andaj phuv, jag del opre, buhxlo, kalo nuro kerdyol, la koloricasa, zurales bungardes.)

LUCIFER (palpale ushtyades)
Kon san tu, rutona – na tut, akhardom,
La phuvako redechin, koloj taj slaboj.

LA PHUVAKE BUZHESKI VORBA
So koleske dikhlan kaj le chereske
Gilyara, ande lest bari zor si. –
Ake, kathe som, ke le buzheske
Vorbenge mukav, ba sama letu,
Te xovjares haj te rotares, kaver si.
Te le opre muri mosur, changa des,
Haj kadal duj kerme nachontar.

LUCIFER
Phen apol, sar shaj pashol, o manush,
Karing tute, Develske te inkrel tut?

LA PHUVAKE BUZHESKI VORBA
Kotorales, ando paji, po nuro,
Mashkar luludya, kaj andre dikhel
Bare dorosa phukle kolyninesa. (Nacholtar.)
(Po luludyalo than, shukar zhuvja kerdyon.)

EVA
Ahaj, dikh, phralikane mosuri,
Dikh, dikhta che shukares najisin,
Naj majbut korkoripe, sogodi,
E bax, hurajlas lenca kathe.
Von dena, ande amari briga,
Shukar alava, lashe vorbi.

LUCIFER
China shaj mangen maj lashi vorba –
Kon, sar mangen, aba vi phenenla –
Sar skumpi keshajendar,
Kon kade den vorba, sar pushen lendar:
Po uzho jilo assandos dikhen,
Barimaskej, kon na pattyal, ande lende;
Von zhan ande, shele truposte,
Shelvar trupo boldyardes,
Le godyar platnikoske, shajin si
Sakana le terne jileski bax.

ADAM
So moll, so moll kadal khelipesko
Abjope, me chi zhav, andeleste. –
Haj mange ekh garadyimasa maj but
Pelaspe, na patyasar, Lucifer,
Muk te zhanav, sogodi, kade, sar phendan.

LUCIFER
(rigate) Kerko avla tuke jokhar, tyi zhan,
Taj anda bi zhanimo vatyisa.
(opre) Ba, miro. Zhanes, ke e shukarimasko
Minut, marimasa trubul te molles;
But shkoli trubuj inke te phires,
But te xoxadyos, sogodi te zhanes.

ADAM
Tuke naj pharo, te vorbis, paj hodina,
Anglatu bi agoresko trajo si,
Ta, me, pa trajosko kasht, chi xalom,
Jek skurto trajo, pe sidyar lel man.

LUCIFER
Sogodi, so zhuvel, kodo but trajil,
Shele bershengo kasht, taj ekh kermo
Pe godyi del, loshal, kamel, pereltar,
Sar dyeseske trabi, taj doro pherel.
Na e vrama zhal: ame sam kaver,
Shel bersh, ek dyes, sa jekh si.
Na dara, pheres vi tu, tyo gindo,
Numa na gindin, ke ande kado
Chiktrupoj kikido o zhenipe.
Dikhlan le kiran, birulyan:
Miji butyara phiren karingodi,
Korres kerel, xasarel, pereltar,
Ba, biagoresko zhenoj,
Ande jekh buzho, trajil, kerel,
So avri gindoj, vi kereles,
Zhi avel agor, haj sa tordyontar. –
Vi tyo trupo, kade nachola, chaches,
Ba, ande shel trupura, pale avesa,
Taj na trubuj pale te keres:
Bezex, te keres, tyo shav bezexardyol,
Tyo nasvalipe, ande leste ingres,
So zhanes, so hatyares, haj sityos,
Milli bersha avla tyiro.

ADAM
Kado palpale dikhimoj, phuresko.
Mure terne jiles doro kaver si:
Andej tehara te dikhosman,
Mukh dikhav, sostar zuril, haj pishtyijma.

EVA
Muk te dikhav, vi me, kado nyevipe,
Chi nachol, chi xasajvel muri shuk.

LUCIFER
Tavel. Shukarimo mukav pe tume,
Taj ande tehara ande dikhna,
Telaj e lungi, garade sune;
Apol te dikhna, sar avla, vortope,
Sosko pharoj, kaj zhal o drom;
Apol, briga tena avel tumen,
Haj kathar e zurin tena nashen:
Po hirco ek cini raza mukav,
Kon phenla, ke xoxamni, nach si.
Intrego dikhipe sani – razaj. –
(Tela kadi vrama e Adamos, taj la Eva andej kolyiba ingrel, kon kothe soventar.)

(Nagy Gusztáv fordítása)